The main purpose of the present paper was to investigate, weigh, and prioritize criteria, indicators, and options aiming to protect Zagros forests in Kermanshah province. We focused on developing a preferred prioritizing approach based on the fuzzy version of the technique for order of preference by similarity to ideal solution (namely, fuzzy ideal responses) (FTOPSIS). The proposed method was intended to identify forest protection options, as well as to evaluate standards for Zagros forest protection through the fuzzy analytical hierarchy process (FAHP) and fuzzy Delphi method. The present study was descriptive-practical in terms of the research type and quantitative in terms of implementing a fuzzy multi-criteria decision-making method. A statistical sample used in this study comprised experts and university researchers in the field related to natural resource protection, including 54 people in total; the applied research tool was a questionnaire. Data analysis was performed using the MATLAB software, Lingo, and the nonlinear programming model (2004), which was applied to evaluate the efficiency of the options aimed at protecting the forests of Kermanshah province by using FTOPSIS and prioritizing the criteria through FAHP. Based on the results of prioritizing the options by using FTOPSIS, the empowerment option of local communities with a relative proximity index, namely, commodity channel index (CCI), equal to 0.599, was identified as the most important option in terms of protecting forest in Kermanshah province. From the viewpoint of the expert team, the collaborative protection option and the training and promotion approach with the values of CCI equal to 0.559 and 0.521 were ranked as the second and third, respectively. Then, it was noted that watershed operation, protection and conservation, patrolling and maintaining natural resources, supplying fuel to forest dwellers, outsourcing policies, supplying manpower and equipment for forest protection, and modification of the forest protection structure were ranked in a descending order. The results of FAHP based on the nonlinear programming model using Lingo software indicated that the technical criterion with the weight of 0.192 had the first priority among others. The social criterion with the weight of 0.188 was assigned the second priority, and the preventive criterion with that of 0.179 obtained the third priority.
Bulanık çok kriterli karar verme yöntemine dayalı orman koruma yönetimi
Bu çalışmanın amacı, Kermanshah eyaletindeki Zagros ormanlarını korumayı amaçlayan kriterlerin, göstergelerin ve seçeneklerin araştırılması, belirlenmesi ve öncelik sırasına koyulması olarak belirlenmiştir. En uygun çözüm (bulanık ideal çözümler) benzerlik yöntemi (FTOPSIS) kullanılarak, tercihli bir önceliklendirme yaklaşımı geliştirilmesine çalışılmıştır. Önerilen yöntem, orman koruma seçeneklerini tanımlamanın yanı sıra, bulanık analitik hiyerarşi süreci (FAHP) ve bulanık Delphi yöntemi yoluyla, Zagros orman alanının korunması için standartların değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu çalışma, araştırma türü açısından tanımlayıcı, pratik ve bulanık çok kriterli karar verme yönteminin uygulanması açısından nicel özellikler taşımaktadır. Bu çalışmada kullanılan istatistiksel veriler, doğal kaynakların korunması ile ilgili alanda çalışan uzman ve üniversite araştırmacılarından oluşan toplam 54 kişiye uygulanan ankete dayanmaktadır. Veri analizi MATLAB yazılımı, Lingo ve doğrusal olmayan programlama modeli (2004) kullanılarak yapılmış olup elde edilen veri analizi, FTOPSIS’de değerlendirilmiş ve Kermanshah eyaleti ormanlarının korunmasına yönelik seçeneklerin etkinliğinin değerlendirilmesinde ve FAHP aracılığıyla oluşturulan kriterlere öncelik verilmesi amacıyla kullanılmıştır. FTOPSIS kullanılarak yapılan önceliklendirilme sonuçlarına göre, yani 0,599'a eşit CCI endeksine göre, ormanların korunması en önemli seçenek olarak belirlenmiştir. Anket uygulanan kişilerin bakış açısına göre, Kermanshah eyaletinde katılımcı orman koruma seçeneğinin birinci, orman alanında eğitim ve tanıtım yaklaşımlarının (CCI değerlerinin 0,559 ve 0,521'e eşit olduğu) ise sırasıyla ikinci ve üçüncü sırada olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, havza işletmesinin yapılması, doğal kaynakların kontrol edilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, orman köylülerine yakacak odun sağlanması, kaynakların dışarından elde edilmesi, orman koruması için insan gücü ve ekipman sağlanması ve orman koruma yapısının değiştirilmesi şeklinde bir sıralama sonucu elde edilmiştir. Lingo yazılımı kullanan doğrusal olmayan programlama modeline dayanan FAHP sonuçları, 0,192 ağırlığında teknik ölçüt kriterinin birinci önceliğe sahip olduğunu göstermiştir. Ağırlığı 0,188 olan sosyal ölçüt ikinci önceliğe, 0,179 değere sahip olan önleyici ölçüt ise üçüncü önceliği almıştır.
Cite this paper as: Taseh, M., Kiadaliri H, Kafaki, S.B., Nederloo, L., Sadeghi Ravesh, M.H., 2020. Forest conservation management based on fuzzy multi-criteria decision making method. Forestist 70(2): 122-132.